Αίσωπος

 

Αρχαίος Έλληνας μυθοποιός του οποίου αμφισβητείται η ύπαρξη. Για τη ζωή του δεν υπάρχουν ακριβείς και συγκεκριμένες πληροφορίες. Η γέννησή του τοποθετείται τον 7ο αιώνα π.Χ , η δράση του όμως τον 6ο και ως τόπος καταγωγής του αναφέρεται η Φρυγία, ενώ σύμφωνα με άλλους γεννήθηκε στη Σάμο ή την Θράκη, τις Σάρδεις ή την Αίγυπτο. Όπως γίνεται και με τον Όμηρο πολλές πόλεις και χώρες ερίζουν θέλοντάς τον δικό τους. Όλα τα σημεία της γής που επισκέφθηκε. Ένα είναι σίγουρο, πως ήταν παθιασμένος ταξιδευτής, όπως και ο Καζαντζάκης

Ο Αίσωπος αρχικά ήταν δούλος και μέσω του δουλεμπορίου αγοράστηκε από τον Σάμιο φιλόσοφο Ξάνθο. Στη συνέχεια ο Ξάνθος τον πούλησε στον επίσης Σάμιο σοφό Ιάδμονα. Ο Ιάδμων, εκτιμώντας τα πνευματικά χαρίσματα του Αισώπου και κυρίως την σοφία και την ευφυία του, το απελευθέρωσε.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο ήταν άσχημος, τραυλός, καμπούρης, κοντόλαιμος, στραβοπόδης με μύτη πλακουτσωτή και κεφάλι τριγωνικό.

Μεταγενέστερες  μαρτυρίες αναφέρουν τον Αίσωπο να παίρνει μέρος στο συμπόσιο των επτά σοφών και να ελέγχει με την ευφυολογία και τη σοφία του τους λόγους των επτά σοφών. Επίσης τον φέρουν στις Σάρδεις στην Αυλή του Κροίσου του οποίου ήταν ευνοούμενος και σύμβουλος.

 

Σύμφωνα με την παράδοση ο Αίσωπος στάλθηκε από τον Κροίσο  με προσφορές δώρων στο ναό του Απόλλωνα, στους Δελφούς, όπου, βλέποντας τις απάτες των εκεί ιερέων και την απληστία τους, τους κατηγόρησε με σαρκαστικό τρόπο. Εκείνοι, τότε, αποφάσισαν να τον θανατώσουν με δόλο. Πήραν λοιπόν από το ιερό του ναού «φιάλην χρυσήν» και την έκρυψαν μέσα στις αποσκευές του. Ύστερα τον κατηγόρησαν για κλέφτη και ιερόσυλο. Έτσι, με τη σκηνοθετημένη αυτή κατηγορία τον καταδίκασαν σε θάνατο και τον σκότωσαν ρίχνοντας τον στον γκρεμό από την κορυφή του Παρνασσού Υάμπεια.

Αμέσως μετά τον θάνατό του έπεσε πείνα και δυστυχία στον τόπο.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ο Αίσωπος ήταν πολύ γνωστός «λογοποιός». Εκτός από τους μύθους γνώριζε και διηγούνταν και πολλά αστεία ή ανέκδοτα

Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο ίδιος δεν δημιούργησε μύθους αλλά τους συγκέντρωσε, τους συμπλήρωσε και τους τελειοποίησε. Αυτοί προέρχονταν είτε από τους αρχαιότερους Έλληνες είτε από άλλους λαούς όπως τους Φρύγες.  Δεν  αποκλείεται βέβαια να  επινόησε και ο ίδιος μερικούς από αυτούς.  Πάντως, τους χρησιμοποίησε πολύ στη ζωή του, με τόση δεξιότητα και επιτυχία, ώστε να συνδεθεί τελικά το όνομά του με αυτούς

Η πρώτη Συλλογή των Αισωπείων μύθων προέρχεται από τον 4ο αιώνα π.Χ  από τον Δημήτριο τον Φαληρέα. Η συλλογή αυτή δεν σώζεται. Όλες οι σωζόμενες σήμερα συλλογές είναι πολύ μεταγενέστερες και προέρχονται από τον 1ο ή 2ο αιώνα και εξής.

Ο Αίσωπος θεωρείται ο ιδρυτής του λογοτεχνικού είδους που ονομάζεται παραβολή ή αλληγορία

Οι Αισώπειοι μύθοι είναι σύντομα αφηγήματα με θέματα φανταστικά ή πραγματικά από την καθημερινή ζωή ή το φυσικό κόσμο, δοσμένα με εύθυμο τρόπο ή σκωπτικό, ακόμα και κωμικό, που καταλήγουν σε ένα «επιμύθιο» με χαρακτήρα γνωμικό και διδακτικό. Οι διηγήσεις είναι αλληγορικές και αφορούν συνήθως τα ζώα.

Οι Αισώπειοι μύθοι ήταν γραμμένοι σε πεζό λόγο. Ως γνωστό, μέχρι τότε μόνο ο έμμετρος λόγος, η ποίηση, εθεωρείτο το μοναδικό εκφραστικό είδος για τους συγγραφείς. 

Ιδεολογία των «Αισωπικών» μύθων είναι η αποδοκιμασία του κακού στις πιο αντιπροσωπευτικές μορφές του: της βίας, της αυθαιρεσίας, της απάτης, της προδοσίας, της ματαιοδοξίας, της αλαζονείας, της ψευδολογίας, της πλεονεξίας, της πονηριάς. Η αποδοκιμασία επιχειρείται άλλοτε με αναφορά στη θεία δίκη, άλλοτε με πειστικές υποδείξεις, πιο συχνά όμως με τη διαπίστωση του παραλογισμού του κακού, με τη γελοιοποίηση του καθώς και με τη φιλοσοφική ενατένιση της ζωής.