ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΖΑΡΙ ΤΗΣ ΜΕΛΙΤΗΣ

Το πιο πιθανό είναι να ξεκίνησε γύρω στα 1880. Γίνονταν μία φορά την εβδομάδα στο κέντρο του χωριού, εκεί όπου είναι σήμερα η κεντρική πλατεία του χωριού.

 

Προϊόντα κάθε είδους έβρισκε κανείς στο παζάρι. Δημητριακά, Όσπρια, γαλακτοκομικά, πουλερικά, κρέατα, μέλι, φρούτα, λαχανικά, μαλλί, δέρματα, εργαλεία εποχής, είδη ρουχισμού, παπούτσια.

Μερικά μέτρα βορειότερα  στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται η κοινότητα της Μελίτης, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, λειτουργούσε και ζωοπάζαρο το οποίο έφτανε μέχρι το σημερινό Γυμνάσιο. Αγελάδες, βόδια, βουβάλια, πρόβατα,  γίδια, γουρούνια,  γαϊδούρια,   άλογα, και πρόβατα πωλούνταν, αγοράζονταν  και σφάζονταν εκεί.

 

Έρχονταν κόσμος από το Μοναστήρι και από τα γύρω χωριά της  Φλώρινας. Από βραδίς κοιμόταν εδώ για να προλάβουν το πρωί το παζάρι.

Όσοι έρχονταν από  τη Βεύη έφερναν ασβέστη στο παζάρι να πουλήσουν.

Η Μελίτη έβγαζε φασόλια επειδή είχε το νερό. Ψωνίζανε με το φασόλι. «Αγοράζαμε σταφύλια με το φασόλι».

Η Βεύη, οι Λόφοι κ.λ.π   δεν είχανε νερά. Τους δίναμε φασόλια και πέρναμε άλλα προϊόντα.

 

Ο θεσμός του παζαριού της Μελίτης κράτησε περισσότερο από μισό αιώνα.

Το 1941 με την είσοδο των Γερμανών στο χωριό, σταμάτησε η λειτουργία του παζαριού. Το 1942 ξαναλειτούργησε ως το 1945, οπότε με την έναρξη του εμφυλίου πολέμου σταμάτησε οριστικά.

 

 

ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ  ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

Καλλιεργούσαν;

Σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, βρίζα, καλαμπόκι, φακή , φασόλια, καπνός , πατάτα, αμπέλια.

 

Για το όργωμα αρχικά χρησιμοποιούσαν ένα ζευγάρι βόδια ζεμένα σ’ ένα ζυγό που τραβούσανε το αλέτρι  και αργότερα ένα δυνατό άλογο.

Η σπορά γινόταν με τα χέρια, η λίπανση των χωραφιών με κοπριά ζώων και το πότισμα με το αυλάκι που άνοιγαν οι ίδιοι οι γεωργοί με τα χέρια μέσα στο χωράφι τους και έφερναν το νερό ακριβώς εκεί που το ήθελαν.

Όλες οι εργασίες γινόταν στο χέρι και τσάπισμα και θέρισμα .

 

Μετά το 1922 και την έλευση των Ποντίων στη Μελίτη άρχισε η καλλιέργεια του καπνού. Δεν μπόρεσε όμως να ευδοκιμήσει εξαιτίας του ψυχρού κλίματος και της ακαταλληλότητας του εδάφους.

 

Αργότερα  καλλιεργήθηκε  η πατάτα από το 1950 μέχρι το 1970. Μετά σταμάτησε και άρχισε η  κτηνοτροφία.

 

 

ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΖΩΑ	ΠΟΥΛΙΑ	ΨΑΡΙΑ(πάνω κοντά στις πηγές του ποταμού)
Αγριογούρουνα	Πέρδικες	Πέστροφες
Λαγοί	Χήνες	Μπελαβίτσες
Ζαρκάδια	Τρυγόνια	Γύφτοι (μπράνες)
Νυφίτσες	Πάπιες	Πλατίκες
Αλεπούδες	Τσίχλες
Λύκοι	Μαυροπούλια
Αρκούδες	Ορτύκια
	Κοτσύφια
	Μπεκάτσες
	Περιστέρια
	Δεκαοχτούρες

ΧΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Πλατάνια	Έλατα	Καρυδιές
Λεύκες	Σπρέγκες	Ιτιά
Βελανιδιές (νταπ)	Κορομπουλιές	Ρακότα (ιτιά με λεπτότερα φύλλα)
Πεύκα	Καστανιές	Άγριες φουντουκιές

 

 

 

 

ΜΕΛΙ

 

Παλιά υπήρχε αρκετό μέλι. Τα ονόματά των μελισοκόμων είναι:

Γεωργούλας Δημήτριος, Ρίζος Κων/νος, Μπαζόπουλος Ιωάννης, Μποσδελεκίδης Δημήτριος, Ρώμας Αλέξανδρος.

Είχαν από 100 – 200 μελίσσια ο καθένας. Τα μελίσσια τα έχουν από πολύ παλιά.

 

Η κοιν. Μελίτης είχε και έχει στην ιδιοκτησία της 4000 στρέμματα δάσους στη θέση «Όσοβο», στην περιοχή Σκοπού) , όπου υπάρχουν διάφορα είδη δέντρων όπως οξιά, πεύκη, αγριόλευκες και δρυς.

Τα ξύλα που έπαιρναν από το δάσος, τα χρησιμοποιούσαν στην κατασκευή των σπιτιών και των βαρελιών, αλλά και σαν πρώτη καύσιμη ύλη.

 

 

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

 

Επαγγέλματα που υπήρχαν είναι  τεχνίτες που έφτιαχναν κάρα, αλέτρια, σαμάρια και ο μυλωνάς. (οι τεχνίτες λεγόντουσαν κόατς).

 

Σωτήριος Σαμαρτζής	Δεν ζει	Έφτιαχνε σαμάρια
Ηλίας Γιαβράμης	Δεν ζει	‘’
Ιωάννης Ταρτόρας	Δεν ζει	μυλωνάς
Σταύρος Σοβισλής	Δεν ζει	‘’
Βέλλιος Χρήστος	Δεν ζει	‘’
Σλιαρίδης Πασχάλης	Δεν ζει	‘’
Κώστας Μπραγιάννης	Δεν ζει	Αλέτρια και κάρα
Καλλίνης Χρήστος	Ζει	‘’

 

 

 

ΤΟΠΙΚΑ  ΦΑΓΗΤΑ

Παραδοσιακά φαγητά είναι το καλαμποκάλευρο, τούρπετς, κατσαμάκι, τραχανά, φύλλα ή αλλιώς κόρες. Ακόμα κάνανε παστό κρέας , τουρσί σε βαρέλια και  πιπεριές πολλές, ξεραίναμε κιόλας για το χειμώνα.

Καλαμποκάλευρο = αλεσμένο καλαμπόκι και αλεύρι

Τούρπετς = αλεύρι καλαμποκίσιο και το ψήνανε

Κατσαμάκι = αλεύρι καλαμποκίσιο όπου σε αυτό βάζανε νερό και το τρώγανε

Τουρσί = παλιά κάνανε μόνο με λάχανο και του έβαζαν νερό και αλάτι και μετά το βάζανε μέσα σε βαρέλια. Το τουρσί παλιά το λέγανε Ρασολνίτσα.

 

Παραδοσιακά γλυκά που κάνανε είναι ο μπακλαβάς και όταν ήτανε ο τρύγος κάνανε λιτσέρκες (μούστος και κολοκύθι)

Πάίρνανε πρώτα το κολοκύθι το βράζαν με μούστο και έτσι γινόταν το γλυκό.

 

 

 

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας (το 1500μ.Χ) ήταν χτισμένο το χωριό στην τοποθεσία «Στάρο Σέλο» (παλιό χωριό) 1 χιλιόμετρο νοτιοανατολικά της σημερινής τοποθεσίας.. Ήταν χωριουδάκι μικρής έκτασης και πληθυσμού. Από την περιοχή εκείνη, αργότερα, το χωριό μετακινήθηκε στη σημερινή του θέση.

 

Πριν από 70 χρόνια το χωριό είχε χαμηλά σπίτια, μέχρι δύο ορόφους. Ήταν όλα με πλιθιά και με πέτρα και λάσπη.

Από πάνω είχαν σπίτι κι από κάτω τα ζώα.

Όλοι οι δρόμοι ήταν χωματόδρομοι, ρεύμα δεν υπήρχε. Μόλις βασίλευε ο ήλιος ήταν ένα απέραντο χάος μέσα στο χωριό. Μόνο τα γαβγίσματα των σκύλων και τα βελάσματα των προβάτων ακουγόντουσαν.

Λέγανε οι παλιοί ότι είχανε βάλει λυχνίες πετρελαίου στους κεντρικούς δρόμους για να φωτίζονται και εκείνο δεν έπιασε διότι φυσούσε ο αέρας και έσβηναν οι λυχνίες και δεν γινόταν τίποτα….

 

 

Τα 2/3 των κατοίκων του χωριού είναι ντόπιοι ενώ το 1/3 είναι πρόσφυγες.

 

ΝΑΟΙ , ΞΩΚΛΗΣΙΑ

 Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

 

Είναι χτισμένος πάνω σ’ έναν αρχαίο ναό τα ερείπια του οποίου υπήρχαν από παλιά, αλλά ποτέ κανείς δεν τους είχε δώσει ιδιαίτερη σημασία. Ο ναός αυτός ήταν γνωστός στους κατοίκους με τα’ όνομα Μπέλα Τσάρκφα,

Ύστερα από ένα όραμα μιας πιστής γυναίκας του χωριού και μετά τις επίμονες παρακλήσεις της ο ιερέας του χωριού αποφάσισε να σκάψει.

Έτσι αποκαλύφθηκε ο παλιός αυτός ναός, αλλά παράλληλα προκλήθηκαν και κάποιες καταστροφές στον αρχαιολογικό χώρο.

 

 

Ι.Ν. Προφήτη Ηλία

 

Χτίστηκε το 1877 .Για έναν περίπου αιώνα υπήρξε η μοναδική εκκλησία του χωριού.

Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με κίονες κορμούς δένδρων επιχρισμένων.

Στη δεκαετία του ’40, βόμβα χτύπησε τον ναό στο κέντρο και άνοιξε την σκεπή.

Στο Προφήτη Ηλία βρίσκονται και τα νεκροταφεία του χωριού.

 

 

Ι.Ν. Αγίου Νεκταρίου.

 

Χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Βρίσκεται σε λόφο, ανάμεσα στους ναούς του Προφήτη Ηλία και της Αγίας Ειρήνης.

Είναι μονόχωρη βασιλική και χρησιμοποιήθηκε σαν αίθουσα κατήχησης.

 

 

Ι.Ν Αγίας Ειρήνης

 

Ο Ι.Ν. της Αγίας Ειρήνης, θεμελιώθηκε το 1972 σε οικόπεδο που δώρισε στην ενορία η Ελληνική Χωροφυλακή .

Δόθηκε το όνομα της Αγίας Ειρήνης προστάτιδας της Ελλην. Χωροφυλακής.

Είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο.

Είναι ο καλύτερος και πλουσιότερος ναός του χωριού. Εκεί τελούνται οι δοξολογίες για τις εορτές και τις επετείους και όλα τα μυστήρια.